HISTORY VAN DE AARDAPPELBEWARING

Als we iets willen vertellen over de geschiedenis van de bewaring van aardappelen, moeten we terug in de tijd waarin voor het eerst over de aardappel werd geschreven. De eerste aanwijzingen over een vondst van zetmeel uit de aardappel, komen uit Zuid – Amerika. Het zou 12.500 jaar geleden in die regio zijn gevonden, in het huidige Peru en Chili.

Een van de belangrijkste figuren uit de historie van de Europese aardappel, was de arts en botanicus, Carolus Clusius. Deze in Franstalig Vlaanderen, later de Zuidelijke Nederlanden, geboren plantkundige, leefde van 1526 tot 1609.

Door zijn onderzoeken heeft hij een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het ras Solanum Tuberosum, en de introductie van deze aardappel als voedingsgewas in onze  Europese contreien. Op zijn zwerftochten door het zuidelijke Europa, maakte hij kennis met vele andere wetenschappers in met name Portugal, Spanje en Turkije. De stekjes van de verschillende soorten nam hij mee naar zijn Hortus te Mechelen, en door veredelen ontstonden er al verschillende rassen. Ook bracht hij ze mee naar de Hortus te Leiden. In 1594 werd hij hoogleraar te Leiden, alwaar hij leiding gaf aan de Hortus Botanicus tot aan zijn dood in 1609. Tot vandaag is de Clusiustuin te bewonderen naast het entreegebouw van de Hortus te Leiden.

Ondanks alle inspanningen duurde het nog tot 1727, toen de aardappel in Friesland, pas tot volwaardig voedsel werd geaccepteerd. Vanwege de belangrijke voedingswaarde van koolhydraten en vitamine C, werd de aardappel steeds belangrijker in tijden van honger. In de huidige tijd is de aardappel niet meer weg te denken uit ons dagelijks voedsel, en komt in vele variaties voorbij. Het veredelen, kweken, beschermen en bewaren, is een handelsmerk geworden. Nederland is inmiddels opgeklommen naar de nummer 2 positie van de wereld.

Het bewaren van de aardappel is niet zo eenvoudig te achterhalen. Een Indianenstam uit Zuid Amerika, de Quichua, leeft in het Andes gebergte, voornamelijk ter hoogte van Chilli en Peru. Zij heeft als eerste beschreven hoe zij de de aardappel kon bewaren door er meel van te maken. Het Andes gebergte staat bekent om zijn grillige berglandschap en de daarmee verbonden grote temperatuur verschillen. De dagen warm, tot aan 30°C, en de nachten koud, wel tot -10°C. Deze verschillen gebruikte men voor zowel de groei als de bewaring.

Wanneer de oogst van de akkers werd gehaald, ging men over tot een selectie tussen het consumeren en het bewaren, De partijen werden gesplitst en de voor consumptie bestemde partij werd verdeeld onder de stammen. De te bewaren partij werd verplaatst naar de gebieden waar in de nacht de koudste temperaturen waren, en daar werden de aardappels verspreid op matten op de bodem, om te bevriezen. De volgende ochtend keerde men terug en de inmiddels zacht geworden aardappels, stampte men met de blote voeten tot pulp. Deze pulp verplaatste men naar de warmste plekken in de zon, waarbij de pulp tot poeder opdroogde. Op deze wijze ontstond uit poeder het meel, wat men in schuren bewaarde tot jaren na de oogst, al naar gelang de behoefte.

Later in de tijd werden er manieren gevonden om de aardappel in zijn geheel te conserveren, zoals we het vandaag de dag doen. In Colorado, USA, werden de aardappelen in diepe, moeilijk te bereiken grotten geplaatst tot wel 60 meter diep. Hier was een constante temperatuur van 4°C , en een optimale luchtvochtigheid aanwezig, om de aardappel in de beste conditie te bewaren. Uit die periode is beschreven dat er in het geheel geen verschil waarneembaar was tussen de nieuwe oogst en, de aardappels welke al 2 jaar in de grot bewaard werden, geen kleur of zelfs geen smaakverschil. Heel bijzonder.

In Nederland werden er na de oorlog vaak nog bestaande schuren gebruikt voor de opslag van aardappelen. Er waren weinig materialen verkrijgbaar en men moest het doen met al het beschikbare. Eenvoudig met riet gebouwde schuren, met slechts een opening als toegangsdeur. Werktuigen waren puur en mechanisch, aangedreven door paard en mankracht. Later kwamen de tractoren en electriciteit als aandrijvers voor de verdere mechanisatie.

Een van de eerste bedrijven welke zich specialiseerde in aardappelbewaring was van de familie Tolsma. Al in 1952 was deze in het noorden van het land actieve familie, bezig met de handel in witgoed en met de aanleg van elektriciteit in de schuren van boeren. Later electrische installaties met ventilatoren, en zo ontstonden de eerste bewaarschuren. In 1966, te Emmeloord, begon men met de vervaardiging van ventilatiesystemen en luchtkanalen, destijds een innovatie in bewaartechniek. Inmiddels is het Tolsma-Grisnich BV geworden, en is de mechanische koeling uitgebreid met een compleet door computers gestuurde temperatuurbewaking. Zij zijn de specialist in de aardappelbewaring met een gedegen reputatie over de hele wereld. Een andere grote naam in de bewaartechniek is Omnivent, gevestigd in de plaats Zeewolde. Ook deze specialist bestaat al lang, sinds 1986, en is wereldwijd actief. Omnivent is een belangrijke speler in de koeltechniek voor voedselopslag in ruimste zin. Beide bedrijven  behoren ieder in hun vakgebied, tot leiders op de wereldmarkt.

Deze vooraanstaande positie is niet vanzelf verkregen, iedere dag gaat de ontwikkeling verder. Voedselveiligheid, de opslag en bewaring, en het voorkomen van voedselverspilling, is wereldwijd een belangrijk thema. Bijzonder in Nederland aardappelland. Met de Nebulizer Agro willen wij onze bijdrage leveren. De nieuwe generatie kiemremmings-middelen gebruiken op de meest veilige manier. Om te beginnen in Nederland.

Bron:freepublicity@freeagroworld.omnivent.uspotato.wur.tolsma.sluystechniek.servatech.